Žutica

Najčešći uzrok žutice kod mladih je zaraza virusom hepatitisa,on napada i oštećuje jetrene stanice,pa se stvaranje žuči i izlučivanje žučnih boja smanji ili prekine. Žutica je žuto obojenje kože i bjeloočnica prouzročeno nenormalno visokim nivoom žučnog pigmenta u krvi. Žučne boje nastaju u jetri razgradnjom hemoglobina koji se oslobodi iz dotrajalih crvenih krvnih zrnaca. Stare ili oštećene crvene krvne stanice (eritrocite) iz cirkulacije uglavnom uklanja slezena. Prilikom tog postupka, hemoglobin, dio crvenih krvnih stanica koji prenosi kisik, razgradi se u bilirubin. Bilirubin se prenosi u jetru i izlučuje u crijevo kao sastavni dio žuči. Ako je izlučivanje bilirubina onemogućeno, višak bilirubina prelazi u krvotok, što ima za posljedicu nastajanje žutice.

Visok nivo bilirubina u krvi može biti posljedica upale ili drugih nenormalnosti jetrenih stanica što spriječava izlučivanje bilirubina u žuč.Ako jetra ispravno ne funkcionira - npr. zbog infekcije kao što je hepatitis - ne dolazi do ekstrakcije bilirubina iz krvotoka, pa se on nakuplja u krvi, zbog čega koža i bjeloočnice požute. Moguć je i jak svrbež. Stolica više nije žuta već svijetlosiva. Osim toga, od bilirubina može potamniti mokraća.

Žutica se može javiti u tri oblika, odnosno iz tri razloga :

1. opstruktivna žutica, gdje je ekskrecija žučnih pigmenata spriječena blokiranjem žučnih vodova

2. hemolitička žutica, kod koje je izlučivanje žučnih pigmenata nekompletno zbog njihove prebrze prizvodnje kod rapidne hemolize (razgradnje crvenih krvih tjelešaca) i

3. hepatička , gdje je izlučivanje žučnih pigmenata nepotpuno zgob oštećenih ili uništenih hepatocita (stanica jetre).

Opstruktivna žutica

Obuhvaća oko 85 % svih slučajeva, a može biti izazvana unutarnjom opstrukcijom žučnih vodova zbog žućnih kamenaca (najčešće) ili ponekad askarida (crijevnih parazita), opstrukcijom zbog promjena na zidovima žućnih vodova kod upale, strikture ili neoplazme, opstrukcije zbog pritiska na žučne kanale zbog novotvorina, cista, povećanih limfnih čvorova i rijetko, zbog torzije žučnih vodova.

Konjugirani bilirubin je refluktiran u plazmu. Ovaj bilirubin-glukuronid posljedično prolazi kroz glomerularnu filtraciju. Kod kompletne opstrukcije žučnih puteva, teoretski nedostaju urinarni urobilinogen i fekalni sterkobilinogen.

Hemolitička žutica

Izazvana je prebrzom razgradnjom eritorcita i oslobađanjem njihovih pigmenata. Ako nije vezana uz oštećanja jetre, karakterizirana je nedostatkom žučnih boja u urinu, te povećanom količinom urobilinogena u mokraći i stolici.

Zbog ubrzane razradnje eritrocita, zabilježena su povećanja količine nekonjugiranog bilirubina u serumu (jer bilirubin ne prolazi glomerularnu filtraciju), te sterkobilirubina u fecesu (dajući tamniju boju stolici) i urinarnog urobilinogena.

Hepatocelularna žutica

Može nastati zbog trovanja arsfenamonima, kloroformom ili fosforom, cirozom jetre, akutnim infekcioznim hepatitisom i dr. , te apscesom ili karcinomom jetre.

Kod hepatocelularne patologije, mogu se javiti povećane količine konjugiranog bilirubina. Manje količine nekonjugiranog bilirubina također mogu biti povećane u serumu kao rezultat smanjene apsorpcije pigmenta. Konjugirani bilirubin i urobilinogen mogu se detektirati u urinu. Povećan urinarni urobilinogen može biti posljedica nemogućnosti resekrecije urobilinogenskog dijela u žuć zbog oboljelih hepatocita.

DIJAGNOSTIKA

Pristup životinji sa žuticom započinje sa detaljnom anamnezom. Simptomi vezani uz hemolitičku žuticu uglavnom započinju naglo, te uključuju slabost, anoreksiju i pigmenturiju.

Kod opstruktivnog ikterusa simptomi se javljaju postepeno, jer je on uglavnog kroničnog toka, a započinje blagom inapetencijom i depresijom, pa sve do jakog povraćanja i diareje.

Važno je u anamnezi utvrditi da li je bilo izlaganja toksinima , medikamentima ili nutrientima koji štetno djeluju na jetru, a kod pasa i mačaka djeluju hepatotoksično (na pr. luk), te prisutnost i karakteristike drugih simptoma, kao što su proljev, povraćanje, krvarenje iz probavnog trakta, aholična stolica ili anemija...

KLINIČKA PRETRAGA

Vrlo je bitno detaljno pregladati jetru kod svakog ikteričnog pacijenta; njenu veličinu, oblik, prisutnost ili odsutnost ascitesa, zatim prisutnost anemije, povišene tjelesne temperature, splenomegalije, te odrediti stanje drugih organa, kao što su probavni trakt, pankreas i srce.

Životinju obavezno pregledati na prisutnost hematemeze, hematohezije, abdominalne boli, povećanja abdomena, te srčanih šumova i aritmija. Važno je i odrediti prisutnost simptoma nervnog sistema (disfunkcije CNS-a, ptijalizam, amauroza). Bitno je i odrediti oftalmoskopijom okularne lezije kod multisistemskih procesa , osobito kod mačke, jer se žutica u njih javlja kod infekcioznog peritonitisa.

Zatim treba izvršiti pretragu kompletne krvne slike, broj trombocita, kao i broj retikulocita, kompletnu serumsku biokemiju, analizu urina, te Rtg pretragu abdomena i toraksa, po potrebi i ultrazvučnu pretragu abdomena.

TERAPIJA

Žutica predstavlja simptom, a ne specifičnu bolest i to je najvažnija činjenica kod terapije. Terapiju, osim opće i potporne, provodimo isključivo prema uzroku. 

                                                                                                                                                         ŽUTICA KOD BEBA

Žutica koja je također poznata pod imenom hiperbilirubinemija izazvana je povećanom razinom bilirubina u krvi. Žuticu kod novorođenčeta možemo primijetiti golim okom, koža i bjeloočnice su žućkaste boje. 

Fiziološka žutica nije bolest, to je posljedica procesa koji se događa u organizmu bebe. Svako novorođenče ima povećanu razinu bilirubina, ali žutica je vidljiva tek ako razina prijeđe 80 imol/l. Bilirubin je proizvod raspadanja nepotrebnih eritrocita i hemoglobina, jetra ga prerađuje i izbacuje se iz organizma uglavnom putem stolice.Bilirubin se sprema u koži, mišićima i mišićnim membranama, mijenjajući boju kože u žućkastu. 

S obzirom da nezrela jetra novorođenčeta ne može tako brzo izlučiti bilirubin, prekomjerni žuti pigment se nakuplja u bjeloočnicama i koži novorođenčeta. Žutica kod novorođenčadi je najizraženija između trećeg i šestog dana života te u pravilu nakon šestog dana ona nestaje. Ukoliko je žutica jače izražena pedijatar će vjerojatno odrediti fototerapiju ili u težim slučajevima infuziju.

Terapija foto- lampom se provodi u rodilištu i to je u principu korištenje posebnih lampi u kojima je proizveden spektar sunčevih zraka koji prodiru u kožu bebe na dubinu od 4 milimetra.       

To specijalno svijetlo pomaže razgradnju viška bilirubina u koži i omogućuje njegovo izbacivanje putem mokraće.

Dijete koje ima žuticu često će biti podvrgnuto krvnim testovima.Majkama se u rodilištu uvijek savjetuje da svoje bebe doje, jer upravo majčino mlijeko je i prevencija od pojave intenzivne žutice.  Mamu treba upozoriti da dijete koje prolazi bolne medicinske tretmane može biti nezainteresirano za hranjenje sve dok se ne bude osjećalo bolje. Istraživanja pokazuju i da dojenje djeluje kao analgetik te je odlično ako dijete može dojiti tijekom bolnoga postupka. Tri potencijalna ublaživača boli kod novorođenčadi su: kontakt koža-koža, sisanje i okus slatkoga. Dojenje daje sve troje. 

Bebe koje imaju žuticu su sklonije dužem spavanju. Ukoliko beba spava duže od dva sata, treba je probuditi i podojiti.

Žutica kod novorođenčadi nije zarazna i nema nikakvih opasnosti za okolinu. Ona je najčešće bezazlena te uz redovno dojenje i terapiju, ukoliko je potrebna, nestaje do desetog dana života bebe.